ಬಸವ ಜಯಂತಿಯು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ದಿನವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಕವಿ-ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಲಿಂಗಾಯತ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಸ್ಥಾಪಕ ಸಂತರ ಜನ್ಮದಿನವಾಗಿದೆ.
ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯದ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಬಸವ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಲಿಂಗಾಯತರು ಹಾಗೂ ಸರ್ವಧರ್ಮಿಯರು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವನ್ನಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕಾದ್ಯಂತ ಬಹಳ ವೈಭವದಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೂ ಈ ಹಬ್ಬವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸರ್ಕಾರಿ ರಜೆಯಾಗಿದೆ.
ಸಂತ ಬಸವೇಶ್ವರರು ಕ್ರಿ.ಶ.1131ರಲ್ಲಿ ಬಾಗೇವಾಡಿಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಬಸವೇಶ್ವರರು ಇಲ್ಲಿಂದ ಕೂಡಲಸಂಗಮಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸರ್ವತೋಮುಖ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಬಸವೇಶ್ವರರು ಸಮಾಜದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಡುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದ್ದರು.
ಬಸವೇಶ್ವರರು ವೀರಶೈವ ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮಾಜವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಲಿಂಗವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಧರ್ಮದ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಬಸವೇಶ್ವರರನ್ನು ‘ಭಕ್ತಿ ಭಂಡಾರ ಬಸವಣ್ಣ’, ‘ವಿಶ್ವಗುರು ಬಸವಣ್ಣ’, ‘ಜಗಜ್ಯೋತಿ ಬಸವಣ್ಣ’ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬಸವೇಶ್ವರರು ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದ್ದರು.ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದ ಉದಯದ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ಅವರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
